Κύπρος : Κινδυνεύει η ίδια η επιβίωση ενός λαού

                   Χωρίς Πυξίδα  

Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον                                                  Κ.Π.Καβάφης

Του Στέφανου Κωνσταντινίδη*

Η κατάσταση στην Κύπρο καθημερινά χειροτερεύει χωρίς να φαίνεται από πουθενά φως. Ο κ. Αναστασιάδης και το κόμμα του αθέτησαν όλες τις υποσχέσεις που έδωσαν προεκλογικά αλλά φυσικά δεν αισθάνονται την ανάγκη να απολογηθούν. Όπως εξελίχτηκαν τα πράγματα, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας θα έπρεπε να είχε υποβάλει την παραίτησή του και να παρουσιαστεί ενώπιον του λαού με τα νέα δεδομένα για να ζητήσει στη βάση αυτών την εμπιστοσύνη του. Αυτός ο οποίος καλούσε τον προηγούμενο πρόεδρο να υποβάλει την παραίτησή του, θα έπρεπε να είχε ο ίδιος το ηθικό ανάστημα να το πράξει για τον εαυτό του. Αλλά δεν αποδείχτηκε « σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος» που θα έλεγε και ο ποιητής. Αντ’αυτού ο κ. Αναστασιάδης μαζεύει έμμισθους δημοσιογράφους στο προεδρικό, εν μέσω κρίσης, και νομίζει ότι θα παραμυθιάσει τον κόσμο με διάφορα επικοινωνιακά τερτίπια. Ένα κόσμο που βρίσκεται στο σκοτάδι και που καθημερινά του σερβίρονται αντικρουόμενες πληροφορίες για την κατάσταση του τόπου. Ξαφνικά, για παράδειγμα, από τα 17 δισεκατομμύρια που χρειαζόταν υποτίθεται η Κύπρος  για να βγει από την κρίση, ο κ. Αβέρωφ Νεοφύτου, επικεφαλής τώρα του κυβερνώντος κόμματος, τα ανέβασε στα 31 δισεκατομμύρια, ενώ κάποιοι μίλησαν και για 40 δισεκατομμύρια. Τόση ανευθυνότητα λοιπόν με τους αριθμούς και τόση προσπάθεια να εξαπατηθεί ο κόσμος;
Θα βγει επιτέλους κάποιος υπεύθυνος από την κυβέρνηση να πει στον κόσμο την αλήθεια; Και βεβαίως απόλυτη η άρνηση Αναστασιάδη να συζητήσει κάποια εναλλακτική λύση εκτός τρόϊκας.

Από την άλλη ο τόπος ζει μέσα σε μια δυσώδη ατμόσφαιρα. Λίστες πάνε κι έρχονται και αποκαλύπτεται ότι δισεκατομμύρια έφυγαν από τις τράπεζες από όσους ήταν ενήμεροι για το μυστικό του κουρέματος. Τέσσερα δισεκατομμύρια ευρώ έφυγαν μας λένε, μόνο τις δεκαπέντε τελευταίες μέρες πριν το Eurogroupe τής 15 Μαρτίου 2013, και οι πληροφορίες που μεταδίδονται φωτογραφίζουν άτομα του περιβάλλοντος του κ. Αναστασιάδη. Αναφέρθηκε μάλιστα πως εκατομμύρια διακινήθηκαν στο εξωτερικό από το δικηγορικό του γραφείο για λογαριασμό πελατών του. Όλα αυτά μπορεί να έγιναν νομότυπα αλλά το νόμιμο δεν είναι κατ’ανάγκην και πολιτικά ηθικό. Έχει δημιουργηθεί ένα τεράστιο ηθικό-πολιτικό πρόβλημα με όλους αυτούς τους μεγαλόσχημους που κινούνται στις παρυφές της εξουσίας και που μετέφεραν στο εξωτερικό τα χρήματά τους. Ακόμη και στην Ελλάδα, ένας υπουργός του Καραμανλή που διατεινόταν ότι το νόμιμο είναι και ηθικό, υποχρεώθηκε σε πολιτική αποστράτευση. Και φυσικά σε άλλες χώρες, η παραβίαση του ηθικο-πολιτικού κανόνα οδηγεί αυτόματα σε παραίτηση. Εδώ στην Κύπρο σε κανένα δεν καίγεται καρφί. Όλοι από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας ως τους συνεργάτες του σφυρίζουν αδιάφορα. Διότι η ερευνητική επιτροπή που διορίστηκε θα εξετάσει το νομότυπο των πράξεων κάποιων, όχι το ηθικο-πολιτικό πρόβλημα συγκεκριμένων συμπεριφορών.

Όμως παρά τις πολιτικές αυτές συμπεριφορές, οι κοινωνικές δομές του μεταπρατικού κυπριακού κράτους περνούν μια αληθινή δοκιμασία με την παρούσα κρίση και κατάρρευση. Είναι φανερό πως ένας κύκλος του κυπριακού κοινωνικού σχηματισμού όπως αυτός διαμορφώθηκε στην περίοδο της ανεξαρτησίας και ειδικότερα μετά το 1974, κλείνει οριστικά. Είναι όμως πολύ νωρίς για να διακρίνει κανείς πώς θα διαμορφωθούν οι νέες κοινωνικές σχέσεις. Το βέβαιον όμως είναι πως η κοινωνική δυναμική επαναπροσδιορίζεται και η τράπουλα των κοινωνικών σχέσεων ανακατεύεται βίαια.

Ταυτόχρονα η αβεβαιότητα επιτείνεται και στο πολιτικό πεδίο. Δεν υπάρχει πια καμιά αμφιβολία πως μετά τον εκβιασμό για την οικονομία θα ακολουθήσει ο εκβιασμός στο Κυπριακό. Από παντού πια τα μηνύματα κάνουν λόγο για επαναφορά του σχεδίου Ανάν. Τόσο ο ξένος παράγοντας όσο και οι παλιοί ντόποιοι θιασώτες του σχεδίου, τώρα στην εξουσία, πιστεύουν πως με την εξουθένωση του λαού, λόγω της οικονομικής κρίσης, θα τον υποχρεώσουν να συναινέσει σε ότι απέρριψε το 2004. Να συναινέσει δηλαδή στην κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι καιροί ου μενετοί. Κινδυνεύει η ίδια η  επιβίωση ενός λαού. Είναι η ώρα οι πολίτες να πάρουν οι ίδιοι την τύχη τους στα χέρια τους.

Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

* .E-mail   stephanos.constantinides@gmail.com